Taith trwy’n gorffennol diwydiannol mewn tirlun ddramatig

Cafodd pentref Abergynolwyn ei gynllunio gan reolwyr y chwarel i letya’r chwarelwyr a’u teuluoedd.  Mae’r rhesi o dai i’w gweld o hyd. Mae’r amgueddfa yn y pentref yn cynnwys caffi ac arddangosfa o hen luniau.

Dilynwch y llwybr troed diddorol sydd wedi ei arwyddo i’r chwith o’r amgueddfa.  Mae’r daith yn cymryd tua 15 munud trwy goetiroedd, ar hyd glannau afon fyrlymus Nant Gwernol, i blatfform y rheilffordd - pen draw dwyreiniol Rheilffordd Talyllyn.

Oddi yma, mae llwybr arall, wedi ei farcio fel ‘Llwybr y Chwarelwr’, yn mynd i fyny i Chwarel Lechi Bryneglwys, y chwarel fwyaf a phwysicaf yn yr ardal.  Wrth i chi ddringo i fyny’r llwybr, sylwch ar y system helaeth o dramffyrdd ac incleiniau a oedd unwaith yn gwasanaethu’r chwarel. Cafodd y mwyafrif o adeiladau’r chwarel eu dymchwel yn yr 1980au, ond mae tomenni llechi helaeth i’w gweld ar ben y bryn.

Un stori ddiddorol am y chwarel yw bod dynion o Sir Gaerhirfryn wedi dod i weithio yma yn yr 1860au, oherwydd prinder cotwm yn y melinau o ganlyniad i Ryfel Cartref America. Roedd ffatri llechi ysgrifennu’n gysylltiedig â’r chwarel – roedd hyn ar adeg cyn dyddiau papur ac inc, pan fyddai plant ysgol yn ysgrifennu ar lechi gyda phensiliau o lechi.

O Chwarel Lechi Bryneglwys mae golygfeydd eang o’r bryniau cyfagos ac o lethrau deheuol Cadair Idris. Yn nythu yn Nyffryn Dysynni fymryn allan o’r golwg mae Castell y Bere, un o gestyll tywysogion Gwynedd.

Mae pen draw gorllewinol Rheilffordd Talyllyn yn nhref arfordirol Tywyn, tua 5 milltir i lawr y dyffryn.

Linciau

Rheilffordd Talyllyn

• Mynediad i gludiant gyhoeddus
• Parcio
• Teithiau Cerdded Cyfagos
• Toiledau
• Taith deulu
• Ardal Bicnic

Amseroedd Agor

Gwiriwch wefan Rheilffordd Talyllyn

Cyfeiriadau

Ffordd

Mae Abergynolwyn oddi ar yr A493 o Machynlleth i Ddolgellau ar y B4405

Tren

Tywyn - 7 milltir

Bws

Gorsaf Drên Abergynolwyn neu gorsaf bws Railway Inn ar gyfer Chwarel Bryneglwys

Beic

Llwybr beicio gerllaw

Cerdded

Dilynwch yr arwyddbyst heibio Caffi Abergynolwyn am orsaf Nant Gwernol. Mae llwybrau i Chwarel Bryneglwys wedi eu harwyddo o Nant Gwernol, a dilynwch ffordd gul i fyny'r bryn.

Manylion Mynediad

Argymhellir esgidiau cerdded ar gyfer Chwarel Bryneglwys. Mae'n lwybr serth i fyny'r bryn - oddeutu 1 awr o siwrne.

Manylion Ymarferol

Rhif Cyfeirnod Grid Llawn: Abergynolwyn Station SH 671063, Chwarel Bryneglwys SH 695054 Mapiau Landranger yr Arolwg Ordnans: 124

Traveline Cymru

Sustrans

Cysylltu

Cyfeiriad

Abergynolwyn, Tywyn, LL36 9YR