O ymladd ceiliogod i ddŵr yfed glân...

Ar un adeg roedd y sgwâr hanesyddol yng nghanol Caernarfon yn ddim mwy na thwmpath caregog o ddaear. Fe’i defnyddiwyd fel marchnad anifeiliaid ac fel talwrn ymladd ceiliogod cyn iddo gael ei lefelu yn 1817 i greu'r maes a welwn heddiw.

Mae muriau mawreddog Castell Caernarfon yn gormesu’r rhan orllewinol o’r Maes. Yn union islaw’r Maes mae Cei Llechi hanesyddol Caernarfon ar lannau’r afon Seiont.  Yn union uwchben y cei llechi ac yn agos at y castell saif cerflun David Lloyd George, y bachgen carismatig a fagwyd mewn bwthyn a gododd i arwain Prydain ac mae pobl Caernarfon yn ei gofio’n dda.  Mae cerflun arall yn coffáu bywyd Syr Hugh Owen, a fu’n gyfrifol am ddod ag addysg uwch i Gymru.  Roedd Owen yn un o sefydlwyr Coleg y Normal, Bangor, a agorodd ei ddrysau yn 1858 i hyfforddi athrawon. Ef hefyd fu’n gysylltiedig â chreu Coleg Prifysgol Aberystwyth a agorwyd yn 1872.     

Yn ystod y Pedwerydd Pandemig Colera (1863-75) bu farw 75 o bobl leol o’r afiechyd. Penderfynwyd adeiladu ffownten ar y Maes er mwyn cyflenwi’r dref â dŵr yfed glân. Fe’i hagorwyd yn 1868 ond ers hynny cafodd ei hamnewid am ddyluniad mwy cyfoes.  Mae olion y ffownten wreiddiol wedi’i hail leoli yn Stryd y Llyn ac yno mae hyd heddiw.

Heddiw, mae’r Maes yn le delfrydol i orffwys traed blinedig a mwynhau golygfeydd a synau calon hanesyddol Caernarfon.

Mae Taith Sain a Teithlen wedi eu creu ar gyfer y safle hon.  I’w llawrlwytho ewch i’r dudalen yma

• Mynediad i gludiant gyhoeddus
• Parcio
• Pwynt Gwybodae-th
• Pramiau
• Toiledau
• Mynediad i Gadair Olwyn

Cost Mynediad

Mynediad am Ddim

Cyfeiriadau

Ffordd

Dilynwch arwyddion am y Castell o'r A487

Tren

Gorsaf agosaf yw Bangor - 9 milltir

Bws

Bysiau rheolaidd i leoliadau niferus yn dod i'r Orsaf Bws 100 llath i ffwrdd

Beic

Llwybr Beic i Fangor ac i'r De i Borthmadog ar Sustrans Llwybr 8

Manylion Mynediad

Parcio Anabl yn unig ar y Maes - meysydd parcio niferus gerllaw

Manylion Ymarferol

Rhif Cyfeirnod Grid Llawn: SH 479626 Mapiau Landranger yr Arolwg Ordnans: OS 115

Traveline Cymru

Sustrans

Cysylltu

Ffôn

01286 672232

Cyfeiriad

Y Maes, Caernarfon, LL55 1SE