Y dynion a symudodd fynyddoedd

Roedd Dinorwig yn un o chwareli llechi mwyaf  y byd yn ymestyn i dros 700 acer, yn ail o ran maint i’w chymydog, sef chwarel y Penrhyn. Ar ei hanterth tua diwedd y bedwaredd ganrif ar bymtheg, roedd yn cyflogi  3000 o ddynion a gynhyrchai 100,000 tunnell o lechi bob blwyddyn.  Roedd y chwarel yn cynnwys dwy ran gyda 20 galeri, neu lefelau, ym mhob rhan a nifer o weithfeydd eilaidd. Roeddynt wedi’u cysylltu â thramffordd fewnol a ddefnyddiai incleins (rheilffyrdd serth a ddefnyddiai geblau a rhaffau i dynnu wagenni) er mwyn cludo’r llechi rhwng y galerïau.   Adferwyd un o’r incleins hynny erbyn hyn fel ei fod yn gweithio fel fyddai cynt.  Ers 1972 bu Dinorwig yn gartref i Amgueddfa Lechi Cymru, Llanberis.

Caewyd Chwarel Lechi’r Vivian, a oedd yn wreiddiol yn rhan o chwarel Dinorwig, yn 1958 a buan iawn yr aeth dan ddŵr.  Erbyn hyn, mae yn ganolfan ddringo a phlymio ond gall ymwelwyr heddiw weld y cytiau neu’r gwaliau ble byddai’r blociau llechi’n cael eu hollti a’u trin.  

Safle arall o ddiddordeb yw Ysbyty’r Hen Chwarel a adeiladwyd yn 1860 i roi gofal meddygol i’r chwarelwyr.  Erbyn hyn, mae ar agor i’r cyhoedd a gwelir yno arddangosfa o offer arloesol a ddefnyddid yno, gan gynnwys teclynnau i dorri aelod o’r corff i ffwrdd a pheiriant pelydr-x.

Yn 2011, cynhwyswyd Diwydiant Llechi Gogledd Cymru yn llwyddiannus yn Rhestr Fer y DU o 11 safle posib ar gyfer Statws Safle Treftadaeth y Byd UNESCO - yr unig safle yng Nghymru.  Ar hyn o bryd mae’r enwebiad yn y broses o gael ei ddatblygu ac mae hyn yn debygol o gymryd rhwng 4 a 10 mlynedd i’w gwblhau.

Dogfen

Teithlen Symud Mynyddoedd application/pdf / 0.5 MB

Llawrlwytho Taith Sain

Symud Mynyddoedd - Trac 1 - Parc Gwledig Padarn audio/mpeg / 7.19 MB Symud Mynyddoedd - Trac 2 - Chwarel Lechi Dinorwig audio/mpeg / 5.46 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3 - Amgueddfa Lechi Cymru audio/mpeg / 1.38 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.1 - Amgueddfa Lechi Cymru - Cwt Injan audio/mpeg / 3.32 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.2 - Amgueddfa Lechi Cymru - Ty'r Peiriannydd audio/mpeg / 1.62 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.3 - Amgueddfa Lechi Cymru - Gweithdai Llifo audio/mpeg / 2.19 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.4 - Amgueddfa Lechi Cymru - Olwyn Ddwr audio/mpeg / 2.1 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.5 - Amgueddfa Lechi Cymru - Y Ffowndri Haearn a Phres audio/mpeg / 2.45 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.6 - Amgueddfa Lechi Cymru - Y Gweithdy Trwsio a'r Gweithdy Peiriannau audio/mpeg / 2.87 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.7 - Amgueddfa Lechi Cymru - Storfeydd a Swyddfa'r Clerc audio/mpeg / 1.67 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.8 - Amgueddfa Lechi Cymru - Y Caban audio/mpeg / 2.46 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.9 - Amgueddfa Lechi Cymru - Llofft Batrwm audio/mpeg / 2.14 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.10 - Amgueddfa Lechi Cymru - Fron Haul audio/mpeg / 1.82 MB Symud Mynyddoedd - Trac 3.11 - Amgueddfa Lechi Cymru - Y Barics audio/mpeg / 3.23 MB Symud Mynyddoedd - Trac 4 - Ysbyty'r Chwarel audio/mpeg / 7.29 MB Symud Mynyddoedd - Trac 5 - Chwarel Lechi Vivian audio/mpeg / 2.3 MB Symud Mynyddoedd - Trac 6 - Rheilffordd Llyn Padarn audio/mpeg / 6 MB

• Mynediad i gludiant gyhoeddus
• Parcio
• Pwynt Gwybodae-th
• Pramiau
• Teithiau Cerdded Cyfagos
• Cyfleuster-au Plant
• Toiledau
• Di-wifr
• Taith deulu
• Ardal Bicnic
• Man Edrych
• Mynediad i Gadair Olwyn

Cost Mynediad

Mynediad am Ddim

Cyfeiriadau

Ffordd

Troi oddi ar yr A4086 yn Llanberis i mewn i Barc Gwledig Padarn ar gyfer Ysbyty'r Chwarel a Chwarel Vivian

Tren

Bangor - 8 milltir

Bws

Gorsaf bws agosaf rhwng y Mynydd Gwefru a Rheillfordd yr Wyddfa

Beic

Mae llwybr beicio ar hyd yr hen rheilffordd i dde orllewin Llyn Padarn

Cerdded

Llwbyr trwy Chwarel Dinorwig oddi ar yr A4086 i ddwyrain Llanberis ym mhen Llyn Peris a chyn Nant Peris

Manylion Mynediad

Mae nifer o risiau i gyrraedd Ysbyty'r Chwarel, fodd bynnag mae modd trefnu o flaen llaw i gael mynediad gyda char

Manylion Ymarferol

Rhif Cyfeirnod Grid Llawn: Vivian Quarry SH 586604, Quarry Hospital SH 583606 , Dinorwic Quarry SH 595603 Mapiau Landranger yr Arolwg Ordnans: 115

Traveline Cymru

Sustrans

Cysylltu

Ffôn

01286 870892

Cyfeiriad

Parc Padarn, Llanberis